طبیعت همیشه منبعی از ایده ها برای هنرمندان در سراسر جهان بوده است. هر گوشه از طبیعت از کوهها و دریاها تا گل‌ها و پرندگان می توانند جرقه‌ایی برای خلق یک اثر هنری باشد. و در طول تاریخ هنر، به اشکال و بیان‌های متنوعی جلوه‌گر شده است. از دیرباز، تجلی طبیعت در هنر، چه در قالب منظره‌نگاری‌های شاعرانه و چه در حرکت‌های هنری عظیم، بستری برای تأمل و خلاقیت پدید آورده است. از مناظر زیبا و رنگهای چشم نواز گرفته تا صداهای آرامش بخش و شکلهای گوناگون، همه اینها باعث شده که نقاشان، شاعران، موسیقی‌دانان و دیگر هنرمندان آثار شگفت انگیزی خلق کنند.
اما از پس غبار جنگ جهانی دوم، با شکوفایی بی‌سابقه‌ی فناوری، عرصه‌های نوینی برای هنرمندان گشوده شد که آنان را قادر ساخت تا فراتر از روش‌های سنتی، به خلق جلوه‌هایی بدیع و متفاوت از طبیعت بپردازند.
پیشرفت تکنولوژی این امکان را فراهم آورد که هنرمندان، به جای صرفاً ثبت و تصویرگری طبیعت، آن را به گونه‌ای بازآفرینی کنند که مخاطب دیگر تنها ناظر و تحسین‌گر نباشد، بلکه درون آن غوطه‌ور شود و تجربه‌ای همه‌جانبه و ملموس از آن به دست آورد. از این رهگذر، یک محیط با عناصر دیجیتالی و فیزیکی با شیوه پویا و دو سویه جهت ارتباط طراحی شد. فضای فناوری و سرشار از زندگی پدید آمد که نه‌تنها بازدیدکنندگان را به تأمل و شگفتی وامی‌داشت، بلکه آنان را درون جهانی ساخته‌شده از نور، حرکت و صدا فرومی‌برد.
در میان گروه‌هایی که به این مسیر گام نهاده‌اند، گروه خلاق ژاپنی TeamLab جایگاهی درخشان دارد. این گروه، که مجموعه‌ای از برنامه‌نویسان، هنرمندان و انیماتورها و متخصصان دیگر را در یک مکان واحد گرد هم آورده است، با آفرینش فضاهایی شگرف، چشم‌اندازهای نوینی از تجربه‌ی هنری را به جهانیان عرضه کرده و پروژه‌های تأثیرگذار و موفقی را در گستره‌ی بین‌المللی به ثبت رسانده است.
این پژوهش، با بررسی آثار TeamLab قیاس با دیگر آفرینش‌های هنری الهام‌گرفته از طبیعت، از دهه‌ی ۱۹۶۰ میلادی بدین‌سو، در پی آن است که راز تمایز این تجربه‌های غوطه‌ورکننده را دریابد. چگونه این گروه توانسته است نه‌تنها طبیعت را بازآفرینی کند، بلکه مخاطب را به کنشی پویا در برابر آن وادارد و او را از صرفاً بیننده‌ای منفعل، به مشارکت‌کننده‌ای در جهانی مصنوع اما زنده بدل سازد؟ این کاوش، سعی بر آن دارد که عنصر کلیدی این تجربه‌ی شگفت را، که در قالب زیبایی‌شناسی‌ای نوین متجلی شده است، آشکار سازد و به درکی ژرف‌تر از مفهوم طبیعت در عصر معاصر دست یابد.
تاریخچه موزه تیم لب توکیو
تیم لب ژاپن، که با نام "تیم لب پلنت" نیز شناخته می‌شود. یک استودیو هنری با تجربه های دیجیتالی در سال ۱۹۹۸، در زمانی که دانش و فناوری درهم ادغام می‌شدند و عرصه‌ی نوین آفرینش‌های دیجیتال در حال شکل‌گیری بود، جسارت گروهی از اندیشمندان جوان که در دل دانشگاه توکیو گرد هم آمدند تا دریچه‌ای تازه به جهان هنر و فناوری بگشایند. توشیوکی اینوکو و شونسوکه آئوکی، دو تن از دانشجویان نخبه‌ی دانشکده‌ی مهندسی این دانشگاه، به همراه سه تن دیگر از دوستان خویش که همگی در زمینه‌ی مهندسی دانش آموخته بودند، دست در دست یکدیگر نهادند و با مشارکت نطفه‌ی گروهی را بستند که بعدها با نام TeamLab آوازه‌ای جهانی یافت.
این انجمن خلاق از آغازین روزهای خود در پی پیوند هنر و فناوری بود، سرانجام در سال ۲۰۰۱، هنگامی که اینوکو از دانشگاه فارغ‌التحصیل شد، به‌طور رسمی بنیان‌گذاری گردید. بدین‌سان، TeamLab از محافل دانشجویی فراتر رفت و به مجموعه‌ای پیشگام در عرصه‌ی هنر دیجیتال و فضاهای تعاملی بدل گشت، تابلوهای سه بعدی و تجربیات چند رسانه ایی، راهی را در پیش گرفت که مرزهای میان هنر، علم و تجربه‌ی انسانی را درهم می‌شکست و جهانی نوین از ادراک و احساس را پیش روی مخاطبان خود می‌گشود.
معرفی بخشهای مختلف موزه دیجیتال تیم لب
موزه هنر دیجیتال تیم لب به پنج بخش اصلی تقسیم شده که هرکدام ویژگی‌های منحصربه‌فردی دارند.
جهان بی‌مرز (Borderless World)
هنر دیجیتال تیم لب تصور دنیایی بدون مرز، با ادغام علم، فناوری و طبیعت، حیوانانات رنگارنگ و گیاهان شیوه خلاقانه‌ایی معرفی می کند. جذابیت بازی در هنر معاصر از انگیزه های فعال کردن آن ناشی می شود.
این جهان شگفت‌انگیز مرزهای میان واقعیت و خیال را محو می‌کند و بازدیدکنندگان را به سفری حسی و بصری می‌برد. پیشروی و ایجاد تحول در فضاهای لامکان به همراه فشردگی در فضا ، زمان، که بیانگر جهانی شدن و پیشروی در ایجاد تحول و دگرگونسازی در دهکده جهانی می باشد.
این رویکرد، فاصله‌ی سنتی میان آثار هنری و مخاطبان را از بین برده و فضایی ایجاد کرده است که در آن بازدیدکنندگان نه‌تنها تماشاگر، بلکه بخشی از خود اثر می‌شوند. دیگر مرزهای مشخصی میان هنر و بیننده وجود ندارد، بلکه افراد می‌توانند با حرکت، لمس یا حتی حضور خود، بر روی اثر تأثیر بگذارند و آن را تجربه‌ای پویا و زنده کنند. این تعامل عمیق باعث می‌شود که هنر تنها یک شیء برای مشاهده نباشد، بلکه تجربه‌ای حسی و شخصی برای هر فرد شکل بگیرد.
اتلتیکس فورست (Teamlab Athletics Forest)
این بخش تیم لب توکیو، شبیه یک جنگل دیجیتالی است که شما را به بازی، دویدن و پریدن دعوت می‌کند. جلوه‌های بصری و سه‌بعدی آن‌قدر واقعی به نظر می‌رسند که گاهی مغز شما به اشتباه می‌افتد. در این بخش، می‌توانید زیر آبشارهای دیجیتالی قدم بزنید و از تغییر رنگ و حرکت تصاویر لذت ببرید. جنگلی درخشان با حیواناتی که آواز می خوانند و پچ پچ می کنند از درون تاریکی جوانه می زند. در حالی که مردم زانو در اتاق های پر از آب فرو می روند، حرکات آنها باعث می شود رگه های نور رنگین کمان در سطح شیری آب به رقص درآیند . یک تکان ساده دست، کالویدوسکوپی متشکل از صدها پروانه را به اطراف پراکنده می کند. در هنگام قدم زدن می توانید هر گلی را بگیرید، مجذوب پیش بینی های زنده هنرمندانه، اتاقی با انفجارهای خیره کننده و رنگین کمانی . تجربه‌ای که شما را کاملاً در دنیای هنر غوطه‌ور می‌کند. در این موزه 460 پروژکتور و کامپیوتر وجود دارد که تصاویر در آنها حالت اینتراکتیو (پویا) دارد.
پارک آینده (Future Park)
این قسمت از موزه تیم لب ژاپن مخصوص کودکان است و با ترکیب بازی و آموزش، مهارت‌های ذهنی و تخیلی آنها را تقویت می‌کند. فضایی رنگارنگ و شاد که کودکان عاشق آن خواهند شد. حواس از جمله صدا، بویایی و لامسه، جذابیت بصری هنر در آنجا است. روبرو شدن با بازی های مهیح ، در یک محیط رنگی و فرا ذهنی ، مکان و تجربه های متفاوتی را برای کودکان فراهم می کند.
در موزه‌ی هنر دیجیتال توکیو، هنر با حضور و حرکت شما زنده می‌شود؛ هر گام شما بخشی از یک اثر در حال تغییر است که واکنش به حضورتان نشان می‌دهد. این صحنه‌های خارق‌العاده به‌عنوان نمایشگاه‌های هنری در زندگی واقعی، از ویژگی‌های انیمیشن استادانه‌ای برخوردارند.
جنگل فانوس‌ها (Forest of Lamps)
این بخش با فانوس‌های رنگی و دیجیتال که نزد شما واکنش نشان می‌دهند و از جلوه خاصی برخوردارند، فضایی جادویی و رمانتیک ایجاد می‌کند. این لحظات در خاطره شما ماندگار خواهند شد. فعل و انفعالات - یک لمس ملایم اغلب تنها چیزی است که برای روشن کردن یک دنیای رنگارنگ لازم است.
روبرو شدن با دنیایی اعجاز آمیز به هنگام درگیر شدن انگشت دست شما در اثر ضربه زدن بر روی یک کلید شما را به دنیایی دیگر می برد. فراموش نکنیم که در زمانهای دور امکان چنین دسترسی وجود نداشت.
چای‌خانه (Tea House)
می‌توانید در چای‌خانه موزه، از یک فنجان چای لذت ببرید. اما اینجا هم سورپرایزی در انتظار شماست: شکوفه‌هایی دیجیتالی که در فنجان شما می‌شکفند و با حرکت دستتان پراکنده می‌شوند.
شکوفه هایی که با قدم گذاشتن ناظرین رشد کرده به شکوفایی می‌رسند و حتی پژمرده می‌شوند به تماشاچیان حس زنده بودن و نفوذ در محیط را القا می‌کند، یک تجربه جامع برای از بین بردن دنیای فیزیکی و مجازی ایجاد می کند.
موزه تیم لب توکیو، با ترکیب هنری شگفت‌انگیز و فناوری پیشرفته، تجربه‌ای که به شکلی متفاوت و تازه، ترکیبی از حس‌های شگفت‌انگیز و تعاملات ویژه را فراهم می‌آورد، به‌گونه‌ای که مشابه آن در جایی دیگر به‌سختی یافت می‌شود.
آثار تیم لب از نظر منطق خلاقانه، تجربه نمایشگاهی و روش های جمع آوری کاملاً با گذشته متفاوت است. موزه دیجیتال تیم لب، به بررسی ویژگی‌های نمایشگاه‌ها، مخاطبان و ارتباط با هنر سنتی می‌پردازد تا پیشرفت هنر امروز را مورد بررسی قرار دهد و به آینده هنر جدید نگاه کند.
جمع بندی
این مقاله که توسط تیم پرشیا تور (ارائه دهنده خدمات تور سفر به ژاپن) تهیه شده، به روشنی نشان می دهد، فعالیت برای تفریح و سرگرمی استفاده از بازی در هنر می تواند به عنوان یک کاتالیزور بیشتر عمل کند. مفاهیم غیر مادی از طریق استراتژی‌های عمدتاً مشارکتی، بازی می‌تواند ارتباطات را تشویق کند.
یک هدف مشترک در آثار هنری TeamLab ایجاد یک محیط اجتـماعی است که در آن روابط مثبـت را می‌توان بین دیگران در یک فضای هماهنگ چند معنایی ایجاد کرد.
گروه مبتکر تیم لب ژاپن با استفاده از موقعیت‌های دیجیتال و شبیه‌سازی‌های کامپیوتری چشمگیر و جذاب، جهانی از هنر و فناوری را در موزه‌ی تیم لب خلق کرده است. تجربه به‌خاطر ویژگی‌های خاص و نادر خود از سایر تجربیات متمایز است و به‌یادماندنی خواهد بود.